Maak nieuwe verbindingen in de hersenen zodat je goed gaat zien

31 oktober 2016

Onze ogen hebben stimulans nodig om goed te zien. Als deze stimulans ontbreekt, gaat het zicht achteruit. Op het moment dat we worden geboren is de wereld nog een wazige soep. Een baby kan alles op 30 cm afstand goed zien, precies daar waar de borst van de moeder zit, meer is ook niet nodig. Alles eromheen is een soepje. De hersenen zelf zijn ook een soepje: bepaalde verbindingen tussen neuronen “staan aan”, maar de meeste verbindingen moeten zich nog ontwikkelen. De ogen en het zicht groeien daarin mee. Gaandeweg wordt de wazige soep van de omgeving steeds helderder en gaat een baby, dankzij stimuli van velerlei aard, steeds meer ontdekken. Zo gaat dat het hele leven door, totdat we ouder worden en de stimulans afneemt. Langzaam worden verbindingen afgebroken en vermindert ons zicht, en veranderen ook onze hersenen weer in een soepje. Tenminste, zo kan het zijn als je geen maatregelen treft.

Door te bewegen de hersenen ontwikkelen

Want hoe minder we bewegen, hoe minder prikkels de ogen en de hersenen ontvangen. Ik weet nog goed hoe mijn dochter, toen ze nog een baby was, vol verwondering de beweging van haar handjes volgde en ze daarna in haar mond stopte om te proeven. En floeps, opeens ontdekte ze haar voetjes en deed ze haar teentjes in haar mond. Zo heerlijk lenig was ze ook nog op die leeftijd. Langzamerhand werd haar wereld steeds groter. Doordat ze zich steeds vrijer kon bewegen gingen haar hersenen zich verder ontwikkelen, werden er nieuwe verbindingen aangelegd. Beweging is daarvoor echt nodig! Als we ouder worden geldt dat nog steeds, maar door ons zittende leven bewegen we nog maar weinig. Opgebouwde verbindingen kunnen op deze manier verdwijnen, waarmee ons zicht achteruitgaat. Het is goed hierbij te beseffen dat het dragen van een bril de ogen vastzet, de beweging uit de ogen haalt.

IJs verkopen

Jaren terug, toen ik nog jong en avontuurlijk was, heb ik een zomer lang ijs verkocht in Zuid-Frankrijk op het strand. De man voor wie ik werkte had een echtpaar in dienst dat zijn café runde. Het echtpaar had een kind, een jongen van twee jaar oud. Het waren trieste mensen, ze straalden armoede uit en volgens mijn baas woonden ze met hun kind in de auto. Het jongetje lag voornamelijk in de kinderwagen en kreeg nauwelijks aandacht. Hij lag er een beetje slapjes en doods bij. Als wij, de ijsverkopers, hem aandacht gaven, zag je hem opfleuren.

Het jongetje in de kinderwagen

Toen we het jongetje een keer meenamen naar het strand stond de verwondering te lezen op zijn gezicht; dit had hij duidelijk nog nooit gezien. En dat terwijl het café vlakbij het strand lag. Zijn ouders hadden hem nog nooit meegenomen om hem het zand en de zee te laten ontdekken. Ze lieten hem maar liggen in zijn kinderwagen, de hele dag door. Ook in hun eigen mimiek en houding zat een soort bewegingsarmoede, de vader en moeder waren duidelijk niet in staat om het goede voorbeeld wat betreft beweging aan hun zoontje door te geven. Ik heb maar een paar dagen op die plek gewerkt. De kwaliteit van de koelboxen was zo slecht, dat ik vaak half gesmolten ijs verkocht. Ik vond snel een betere baas.

Hersenen moeten spelen

Het trieste beeld van dit jongetje is me altijd bijgebleven. Het illustreert hoe belangrijk spelen is voor kinderen, maar ook voor volwassenen. Hersenen ontwikkelen zich door te spelen. Ze diepen een thema uit, van alle kanten, totdat ze het kennen. De verbindingen zijn gemaakt en dan gaan de hersenen weer iets nieuws spelen. Nieuwe verbindingen maken. Of verbindingen herstellen. Nadat mijn zoon vorig jaar een ongeluk had gehad, ging hij op diverse manieren de gebeurtenissen naspelen. Met een ambulance van playmobil en een poppetje op de brancard bijvoorbeeld. Of door het ongeluk te tekenen, in vele varianten. Maar ook samen met zijn vriendje, die patiënt moest zijn en een verdoving kreeg voor de operatie.

Spelen is nodig om te overleven

Ruimte krijgen om te spelen is belangrijk voor de ontwikkeling van de hersenen en de ontwikkeling van de ogen. Tegenwoordig bestaat spelen vaak uit spelletjes doen op de computer. Ook mijn zoon is er gek op. Als ik er geen limiet aan stel, dan doet hij het liefst de hele dag niets anders dan dat. Eens in de zoveel tijd gaat hij logeren bij zijn tante, dan mag hij wel de hele dag computeren. Buiten spelen is enorm belangrijk. Buiten kun je écht spelen, ontdekken hoe alles in de natuur in zijn werk gaat. Maar ook spelenderwijs leren overleven als er gevaar dreigt. Verstoppertje, tikkertje, piraatje spelen; het zijn allemaal manieren om de hersenen te ontwikkelen en te voeden met informatie die, mocht het ooit echt nodig zijn, je helpen adequaat op gevaar te reageren.

Spelen is verdwenen uit ons leven

Gelukkig hebben de meeste kinderen vanuit zichzelf de behoefte om te bewegen en te spelen. Na een paar uur computeren bij zijn tante wil mijn zoon toch wel naar buiten om te voetballen. Maar hoe ouder we worden, hoe minder dit opgaat. Gaan we eenmaal studeren of werken, dan brengen we rustig de hele dag door achter de computer, we bewegen nog nauwelijks. Spelen is verdwenen uit ons leven. Komen we thuis, hangen we uitgeput op de bank en staren we opnieuw naar een scherm.

Slecht zicht door te weinig spelen

Als de hersenen zich goed ontwikkelen, ontwikkelt het zicht mee. Er zijn verschillende studies te vinden die gaan over de relatie tussen te weinig buiten spelen en slechtziendheid bij kinderen. De Universiteit van Cambridge heeft in 2011 onderzoek gedaan onder honderden kinderen. Hieruit kwam naar voren dat veel buiten zijn de kans op slechtziendheid aanzienlijk verkleint. Kinderen die weinig buiten spelen blijken slechtere ogen te hebben dan leeftijdsgenootjes die dagelijks een tijd in de buitenlucht zijn. De kinderen die slechte ogen ontwikkelden, brachten gemiddeld 3,7 uur per week minder buiten door dan hun leeftijdsgenootjes met gezonde ogen. De slechtziendheid had niets te maken met andere activiteiten die de kinderen ondernamen, zoals veel lezen of computeren, maar was puur het gevolg van te weinig daglicht (J.C. Sherwin, 2011). Ook voor volwassenen is daglicht belangrijk. Minimaal twee uur hebben we ervan nodig per etmaal.

Speel je mee tijdens de workshop?

Ben jij ook te weinig in beweging? En besef je dat het achteruitgaan van je zicht daarmee te maken heeft? Zeg je nu “STOP” tegen het laten verworden van je zicht tot een soepje en wil je juist nieuwe verbindingen creëren?

Hoe krijgen jouw ogen die niet meer zien zoals vroeger weer hun eigen zicht terug?

Download mijn gratis e-book 7 tips om goed te gaan zien en leer ik je de stappen die je direct kunt gaan zetten. Om op een natuurlijke wijze goed te gaan zien met je eigen ogen.

Klik hier om het e-book te downloaden