Wat zijn droge ogen?
Heb je vaak een branderig, jeukend gevoel in je ogen? Of heb je last van licht, vooral ’s-avonds (in het verkeer bijvoorbeeld), tranende ogen of het gevoel dat je ogen ‘moe’ zijn? Dan is de kans groot dat je last heb van droge ogen. Droge ogen kunnen heel vervelend zijn en een echte negatieve invloed op je leven hebben. Het kan zijn dat je niet genoeg traanvocht produceert of dat je traanvocht van mineure kwaliteit is, met alle gevolgen van dien. Denk je dat je last hebt van droge ogen, dan kun je natuurlijk meteen naar de huisarts rennen, wat op zich niet zo’n slecht idee is omdat je vast moet stellen of er niet meer aan de hand is en of je niet beter naar de oogarts kunt gaan. Deze kan je oogdruppels voorschrijven. Het is echter zo dat in de meeste oogdruppels behoorlijk wat conserveermiddelen zitten die eigenlijk helemaal niet goed zijn voor je ogen. Daarom kun je eerst beter kijken welke mogelijkheden er zijn om zelf de situatie te verbeteren, zonder dat je oogdruppels hoeft te gebruiken.
Droge ogen; hoe komt het? Een lesje anatomie.
Om het probleem van droge ogen te begrijpen, is het nodig om een beetje te weten van de anatomie en functies van het oog en de traanklier. Het zichtbare gedeelte van het oog is als “het topje van de ijsberg”, het gehele menselijke gezichtsorgaan is namelijk veel groter en uitgebreider en bestaat uit de oogbol en de bijbehorende delen; de oogleden, traanklieren, oogspieren, traanbuisjes en traanpunten. In dit artikel beperk ik me vooral tot de anatomie van de traanklieren omdat die meestal de oorzaak zijn van droge ogen en omdat het teveel zou zijn om het hele oog te bespreken.
Het traanapparaat
Het orgaan dat verantwoordelijk is voor onze tranen omvat een aantal onderdelen; de traanklier, het traanpunt, het traankanaal, de traanzak, het traanbuisje en de traanfilm.
Het grootste gedeelte van ons traanvocht, namelijk zo’n 95%, wordt aangemaakt in de hoofdtraanklier. De andere 5% komt uit een aantal kleinere kliertjes. Via de traankanaaltjes komt het vocht bij het oogoppervlak. In de binnenste ooghoeken bevinden zich de traanpuntjes. Deze zijn zichtbaar als een klein gaatje in het bovenste en het onderste ooglid en via deze traanpunten wordt traanvocht afgevoerd; via traankanaaltjes komt het in de traanzak. Vervolgens wordt het vocht uit de traanzak via traanbuisje afgevoerd naar de neus. Nou weet je dus waarom huilen ook ‘snotteren’ wordt genoemd!
Waarom is traanvocht en knipperen zo belangrijk?
Traanvocht heeft verschillende, elkaar overlappende, functies. Verreweg de belangrijkste is het vochtig houden van het oog, maar het dient ook als natuurlijke reiniger en beschermer. Nou komen we ook bij het belang van het knipperen; door met de ogen te knipperen wordt het vocht gelijkmatig verdeeld over het oog en vormt zo een dun, beschermend laagje; de zg. traanfilm. De traanfilm bestaat uit een waterig, een olie-achtig en een slijmerig deel. Het waterige deel wordt geproduceerd door de traanklier, het olie-achtige deel door kleine kliertjes in het ooglid en het slijmerige, uit eiwitten bestaande deel door slijmbekercellen in het bindvlies van het oog. De drie onderdelen vormen elk een laagje. De onderste laag, direct op de oogbol, is de slijmlaag en die zorgt voor een goede verspreiding en hechtig van de tweede waterige laag. De waterige laag is belangrijk voor de reiniging, zoals afvoer van stof of een haartje, maar de waterige laag is ook verantwoordelijk voor de zuurstoftoevoer naar het hoornvlies. De buitenste olielaag, zorgt voor een soort isolatie, waardoor het vocht niet te snel verdampt en dus voorkomt dat het oog uitdroogt.
Tranende ogen door droge ogen
Het verschijnsel droge ogen kan dus in verschillende vormen voorkomen. Het kan zijn dat je niet genoeg traanvocht produceert, maar het kan bijvoorbeeld ook dat de samenstelling van het traanvocht niet goed is. Dit kan weer tot irritatie van het oog leiden, waardoor je veel meer traanvocht produceert dan normaal. En dit leidt weer tot tranende ogen. Tranende ogen kunnen dus ook veroorzaakt worden door droge ogen!
Een andere mogelijke oorzaak van droge ogen is dat je niet vaak genoeg met je ogen knippert, of op de verkeerde manier. Zoals hierboven al vermeld, knipperen we met onze ogen om het oog vochtig te houden maar ook ter bescherming tegen vuil. De spieren om de oogbol heen zijn hierbij van groot belang. Zij zorgen ervoor dat bijvoorbeeld een haartje in het oog, waardoor je gaat tranen, wordt afgevoerd richting de binnenste ooghoek, een soort natuurlijke drainage dus!
Zelfzorg bij droge ogen.
Download mijn gratis e-book 7 tips om goed te gaan zien en leer ik je de stappen die je direct kunt gaan zetten. Om op een natuurlijke wijze goed te gaan zien met je eigen ogen.