Macula Degeratie en de gele vlek
Macula degeneratie is een oogconditie die veel voorkomt op hogere leeftijd, soms wordt het daarom ook wel ‘netvliesveroudering’ of ‘leeftijdsgebonden macula degeneratie’ genoemd. Het latijnse woord ‘macula’ betekent ‘vlek’. Degeneratie houdt in dit geval in; verandering van de gele vlek waardoor de functie ervan vermindert. De gele vlek vormt weliswaar een klein plekje op ons netvlies, maar het is wel een heel belangrijk plekje; het is het gedeelte waarmee we details kunnen waarnemen. De gele vlek maakt het dus mogelijk om bijvoorbeeld te lezen of precisiewerk te verrichten.
‘Droge’ en ‘Natte’ Macula Degeneratie
Macula degeneratie wordt ingedeeld in twee soorten: het ‘droge’ en het ‘natte’ type.
Bij droge macula is er sprake van een geleidelijke achteruitgang van het gezichtsvermogen. Dit gebeurt doordat de cellaag onder het netvlies, het zogenaamde retinapigment epitheel, verslechtert. De lichtgevoelige cellen in het netvlies (de kegeltjes en de staafjes) raken hierdoor aangetast. Droge macula degeneratie wordt weer ingedeeld in 3 stadia; de vroege MD, de intermediaire MD en de vergevorderde MD.
Bij het natte type macula gaat de achteruitgang van het gezichtsvermogen echter zeer snel. Bij deze agressieve vorm van macula kan het gezichtsvermogen soms in enkele weken ernstig verminderen. Er vormen zich nieuwe bloedvaatjes achter de macula, waardoor er vocht en bloed achter het netvlies terechtkomt. Vandaar ook de naam ‘natte’ macula degeneratie. Het vocht en het bloed tasten de lichtgevoelige cellen in het netvlies aan.
Over het algemeen geldt dat macula kan leiden tot ernstige slechtziendheid waardoor lezen, het herkennen van gezichten, autorijden, televisie kijken en dergelijke onmogelijk wordt. Hoewel men in de medische wetenschap niet precies weet waardoor macula wordt veroorzaakt, weet men wel wat de risicofactoren zijn.
Risicofactoren
Leeftijd
Op hogere leeftijd komt macula veel vaker voor dan bij jonge mensen.
Geslacht
Vrouwen lopen meer risico macula te ontwikkelen dan mannen.
Erfelijkheid
Als macula in de familie voorkomt, heeft u meer kans op het ontstaan van macula degeneratie.
Roken
Roken is slecht voor de algehele gezondheid en dus ook voor de ogen. Mensen die meer dan een pakje per dag roken hebben 5 keer (!) zoveel kans op het ontwikkelen van macula degeneratie dan niet rokers. Bovendien is het zo dat dit effect blijft tot zelfs 15 jaar nadat men gestopt is met roken.
Voeding
Een belangrijk aspect is ook de voeding, hoewel hier nog veel meer onderzoek naar gedaan zou moeten worden. De kegeltjes in de gele vlek zijn naar alle waarschijnlijkheid zeer gevoelig voor vrije radicalen (zie ook de artikelen over anti-oxidanten). Een voedingspatroon met te weinig anti-oxidanten is dus schadelijk voor de ogen. Alcohol heeft hetzelfde effect, doordat het anti-oxidanten uit het lichaam onttrekt. Een slecht voedingspatroon heeft ook indirect een slechte invloed op de ogen; door een te hoog cholesterolgehalte en te hoge bloeddruk. Vaak gaat dat dan ook nog gepaard met minder lichaamsbeweging waardoor er meer risico is op hart- en vaatziekten en vaak minder inname is van omega-3 vetzuren en luteïne.
Sterke bijziendheid
Mensen die van jongs af aan een bril dragen hebben tussen hun 40ste en 60ste jaar vergrote kans op macula degeneratie.
[caption id="" align="alignnone" width="160" caption="Zicht bij macula degeneratie"]
[/caption]
Hoe weet je of je macula hebt?
Het belangrijkste kenmerk bij macula degeneratie is dat het centrale zicht achteruit terwijl het perifere gedeelte (de rand van het gezichtsveld) goed blijft. In het begin merk je dus meestal vervormingen of wazig beeld in het centrale deel van je gezichstveld. Het perifere gedeelte blijft helder en scherp. Bij de natte vorm van macula kan dat heel snel verergeren, soms merk je dat de regels in een boek gaan golven, of bepaalde lijnen/patronen vervormen. De oogarts kan een ‘Amsler’ test doen om vast te stellen of er sprake is van macula degeneratie. Bij zo’n test wordt elk oog apart getest, omdat het goede oog vaak het slechte oog corrigeert en als dat het geval is, dan kan het zelfs zo zijn dat je in eerste instantie niet eens merkt dat er iets mis is.
Behandeling
In de reguliere geneeskunde is er voor droge macula degeneratie eigenlijk geen behandeling. Behandeling is alleen mogelijk voor natte macula in een vroeg stadium en bestaat dan uit thermische laser therapie en photo dynamische therapie (PDT).
Verder is er een vrij nieuwe behandeling met VGEF; vaatgroeiremmende middelen. Deze behandeling schijnt redelijk succesvol te zijn; het stabiliseert de macula en in sommige gevallen is er zelfs sprake van een verbeterd gezichtsvermogen. De behandelmethode staat nog in de kinderschoenen en men weet dus nog niet precies hoeveel en hoe vaak VGEF moet worden toegediend.
Waar tot nu toe echter nog maar weinig aandacht aan wordt besteed, is de invloed van onze leef- en eetgewoonten. Het is zeer waarschijnlijk dat verkeerde gewoonten voor wat betreft voeding, bewegen en ook de manier van kijken, veel meer invloed heeft dan tot nu toe is aangenomen. Dr. Bates heeft al aangetoond dat te veel oogspanning de oorzaak is voor bijna alle oogafwijkingen, en nu blijkt dus ook dat voeding van grote invloed is. Dat betekent dat je zelf veel zou moeten kunnen doen om macula te voorkomen en te behandelen.
Zeven tips om goed te gaan zien
Download mijn gratis e-book 7 tips om goed te gaan zien en leer ik je de stappen die je direct kunt gaan zetten. Om op een natuurlijke wijze goed te gaan zien met je eigen ogen.
Klik hier om het e-book te downloaden