Wat is nachtblindheid?

Wat is nachtblindheid? “Gelukkig, op dit stuk van de snelweg hebben ze gezorgd voor goede verlichting,” denk je. Om de zoveel meter staat een lantaarnpaal. Maar je weet dat straks verderop een stuk volgt zonder lampen. Opeens is het dan alsof je een donker gat in rijdt. Het duurt een hele tijd voordat je ogen eraan gewend zijn en je weer beter gaat zien hoe de weg loopt. Het rijden gaat een beetje op goed geluk. De koplampen van het tegemoetkomend verkeer verblinden je. “Waarom zorgen ze niet overal voor goede verlichting langs de snelweg?” denk je kriegel. “Ik zie geen hand voor ogen!”

Wat is nachtblindheid?

Maar eigenlijk is het precies andersom. De lantaarnpalen langs de snelweg helpen je ogen eigenlijk van de regen in de drup. Want juist doordat je ogen niet meer gewend zijn om te functioneren in het donker, ga je steeds slechter zien als er geen licht is. Je ogen zijn niet meer flexibel en kunnen zich niet goed meer aanpassen. Uiteindelijk kun je echt nachtblind worden en dan zie je bijna helemaal niet meer in het donker.

Nachtblindheid ontstaat geleidelijk en steeds meer mensen lijken er last van te hebben. Dat komt omdat we onze ogen niet alleen dag in dag uit, maar ook nacht in nacht uit blootstellen aan teveel kunstlicht. Dit is slecht voor de werking van de staafjes, de lichtgevoelige cellen op het netvlies. Eigenlijk weten onze ogen niet meer wat ze moeten doen als het écht donker is. Misschien herinner je je dat je als kind beter kon zien in het donker? Stapte je vanuit het licht in het donker, dan zag je een tijd lang niets. Je moest wachten tot je ogen aan het donker gewend waren, dat wist je. En inderdaad, na een paar minuten begon je weer vormen en schaduwen te onderscheiden. Langzaamaan pasten je ogen zich aan. Ging je dan ineens weer het felle licht in, dan werkte dat verblindend en moest je knipperen.

Staafjes en kegeltjes

Bij het zien in het donker spelen de lichtgevoelige cellen op het netvlies de hoofdrol. Om dat te begrijpen, bekijken we eerst de werking van het oog bij daglicht. Als we ergens onze blik op richten, valt licht via de pupil het oog binnen. De stralen schijnen op het netvlies, op de achterwand van de oogbol, en de informatie uit het licht wordt van daaruit via de oogzenuw naar de hersenen gestuurd. Die zetten de informatie om in beelden. Dit proces gaat zo snel, dat we niet merken dat er tijd tussen zit.

Op het netvlies liggen twee soorten cellen, de kegeltjes en de staafjes. Kegeltjes liggen in het centrale gedeelte van het netvlies. Ze werken alleen als het licht is, en ze zorgen ervoor dat we scherp zien en kleuren onderscheiden. In het donker zijn ze nauwelijks actief; daardoor lijkt bij schemerlicht alles grijs. De staafjes zijn lichtgevoelige cellen. Zij bevinden zich verspreid over de rest van het netvlies. Ze zijn altijd bezig met licht opvangen, zodat het zicht onder alle omstandigheden zo goed mogelijk blijft. Staafjes kunnen geen kleuren onderscheiden.

De werking van de staafjes kan achteruit gaan door een van de volgende oorzaken:

• Aangeboren aandoening (Retinitis pigmentosa)
• Tekort aan vitamine A
• Teveel kunstlicht, te weinig blootstelling aan duisternis

Retinitis Pigmentosa

Retinitis Pigmentosa is de meest voorkomende erfelijke netvliesaandoening. Eén op de 3500 mensen heeft ermee te maken. RP is een verzamelnaam voor aangeboren afwijkingen waarbij de staafjes steeds minder goed gaan werken en uiteindelijk zelfs helemaal verloren kunnen gaan. Hierdoor ontstaat eerst nachtblindheid, dan kokervisie en uiteindelijk zeer slecht zicht of blindheid. Er is niet veel aan de ziekte te doen, hoewel ik denk dat gezonde voeding voor de ogen en oogspierontspannende oefeningen ervoor kunnen zorgen dat het proces vertraagt.

Nachtblindheid door tekort aan vitamine A

Vergeleken bij andere organen bevat het netvlies een zeer hoge concentratie vitamine A. En het zijn juist de lichtgevoelige staafjes op het netvlies die deze vitamine het hardst nodig hebben om hun werk te kunnen doen. De pigmentstof in de staafjes is opgebouwd uit eiwitten en een stof die verwant is aan vitamine A. Als er licht op dit pigment valt splitst het in verschillende delen, worden de stoffen verbruikt en moet er nieuwe vitamine A worden aangevoerd. Als jij dus een tekort aan deze vitamine hebt, zullen de staafjes er niet genoeg van kunnen opnemen en daardoor slechter gaan werken. Het gevolg is dat je ogen zich minder goed kunnen aanpassen aan wisselingen in licht. Je wordt nachtblind. Een gebrek aan vitamine A komt voort uit ons westerse voedingspatroon, waarbij we te weinig dierlijke vetten eten van goede kwaliteit. Maar ook stellen we onze ogen veel te veel bloot aan kunstlicht, waardoor de vitamine A-voorraad in de staafjes uitgeput raakt.

Te weinig duisternis

Onze ogen zijn lichtorganen en ze hebben daglicht nodig om gezond te blijven. Lampen in kantoren en huizen bevatten te weinig straling en licht; deze verlichting telt dus niet mee. Integendeel. Je ogen worden er moe en overgevoelig van. Ook het licht dat van onze computerschermen afstraalt, stelt onze ogen op de proef. We vergeten echter iets heel belangrijks: de ogen hebben, naast daglicht, net zo goed behoefte aan duisternis. Door veel in het volkomen donker te zijn, in ieder geval ’s nachts, activeer je de staafjes. Deze blijven daardoor in vorm en ze verliezen hun souplesse niet. Zo maakt nachtblindheid minder kans. Wil je weten hoe je ervoor kunt zorgen dat je goed kunt blijven zien in het donker? Lees dan het artikel Wat kun je doen aan nachtblindheid?

Download mijn gratis e-book 7 tips om goed te gaan zien en leer ik je de stappen die je direct kunt gaan zetten. Om op een natuurlijke wijze goed te gaan zien met je eigen ogen.

Klik hier om het e-book te downloaden

Wie ben ik?

Mijn naam is Karin Hogenboom en jouw ogen zijn mijn passie. Al meer dan zeven jaar help ik mensen om goed te gaan zien met hun eigen ogen. Ik heb me gespecialiseerd in de gezondheid van de ogen en ik weet wat ze nodig hebben om hun vitaliteit terug te krijgen. Goede zorg, aandacht en tijd voor jouw ogen, dat is waar ik voor sta.



Hartelijke groeten,

Karin Hogenboom

Specialist in Gezonde Ogen