“Jullie ogenleraren hebben het allemaal over ontspannen kijken. Wat een onzin. Alsof ik op mijn werk als een zoutzak kan gaan zitten en zeggen: ‘Ik ben even aan het ontspannen hoor, doen jullie het werk maar’. Het klinkt leuk, maar is in de praktijk niet te doen”. Deze reactie kreeg ik eens van iemand per mail. Die week was ik de verontwaardiging al eerder tegengekomen tijdens een cursus die ik gaf. Een van de deelnemers zei: “Klinkt allemaal wel leuk, die oefeningen doen om je ogen te ontspannen. Daar heb ik helemaal geen tijd voor. Ik heb een hartstikke drukke baan, ik val van de ene uitdaging in de andere. Zou niet weten wanneer ik moet gaan ontspannen.” Maar actief ontspannen kost geen tijd!
Luieren in de zon
Bij ‘ontspannen’ denken mensen vaak aan niets doen. Beetje languit op de bank liggen, luieren op het strand in een 
hangmat tussen twee palmbomen. Ik kan me voorstellen dat je die associatie hebt en dat dan de gedachte volgt: “Lekker makkelijk dat ontspannen, maar alleen als je niets te doen hebt. Geen kinderen om voor te zorgen, geen hypotheek om te betalen, geen stress op je werk. Maar ik loop de hele dag te rennen van het een naar het ander. Dus laat maar zitten, ik zet die bril wel op. Dan ben ik van het gedoe af.”
Actief ontspannen kost geen tijd
Vooral dat laatste is jammer! Want eigenlijk gooi je de handdoek al in de ring voor je goed en wel begonnen bent. Ook ik heb het druk met mijn gezin met drie kinderen, een eigen bedrijf. Mijn dagen hangen aan elkaar van drukte en improviseren. Maar ik heb gemerkt dat als ik bewust een aantal oefeningen tussendoor doe, ik al die stress veel beter aankan. Met een heldere blik naar situaties kan kijken, letterlijk en figuurlijk. En naast het doen van ontspannende oefeningen is er nog een andere vorm van ontspannen, een vorm die helemaal geen tijd kost: actief ontspannen.
Passief en actief ontspannen
Je kunt passief ontspannen, bijvoorbeeld in de sauna, zonnen op het strand, je laten masseren, met een wijntje op een terras gaan zitten, filmpje kijken in de bioscoop of gewoon hangen op de bank. Heerlijk om te doen en belangrijk om hier tijd voor te maken. Het zijn echte oplaadmomenten. Maar het is niet de enige vorm van ontspanning.
Je kunt namelijk ook actief ontspannen. Dit betekent dat je vanuit ontspanning de dingen doet, zoals je werk, de zorg voor de kinderen, rijden in het verkeer. Je kunt obstakels in het leven benaderen vanuit spanning… of vanuit ontspanning. Het eerste is wat we veelal doen, het laatste leren is inderdaad een uitdaging. Het is even wennen, je bewust worden van hoe het werkt. Maar als je eenmaal de smaak te pakken hebt, levert het zo veel op.
Een voorbeeld
Een voorbeeld: als ik vroeger op de fiets zat, dan was mijn hele bovenlijf aan het bewegen. Vooral als ik haast had, of tegenwind, was ik echt aan het vechten. Als iemand mij daarop attendeerde, lukte het me even om mijn bovenlijf stil te houden en alleen mijn benen te laten bewegen, maar voor ik het wist fietste mijn hele lichaam weer mee. Toch heb ik het mezelf aangeleerd: tegenwoordig fiets is alleen met mijn benen. Het was vooral een kwestie van bewustwording. En dan iedere keer oefenen. Fietsen moest ik toch, dus waarom niet meteen de oefening meepakken? Dat kost helemaal geen extra tijd.
Actief ontspannen
En zo ging het ook met mijn ogen. Me steeds meer bewust worden van hoe ik keek, van de spanning die ik in mijn ogen ervoer. Door mijn ogen te leren ontspannen, ontspande ik ook mijn lichaam en geest. Ik begon te merken dat ik moeilijke, stressvolle situaties anders ging benaderen. Meer rust. Dit lukte niet van de ene op de andere dag en natuurlijk zijn er altijd nog gebeurtenissen die spanning bij me oproepen. Maar ik herken de signalen veel sneller, ik kan echt voelen wat er is. Ook dit is een kwestie van oefenen, gewoon tussen de bedrijven door. Hé, waarom is er nu zo veel spanning? Alleen je dat afvragen geeft al een ander gevoel. Dan is het meteen makkelijker om de spanning los te laten en weer de ontspanning en de rust te vinden. Dit noem ik actief ontspannen.
Actief ontspannen zien
Je kunt heel erg je best doen om alles goed te zien. Je gaat dan knijpen met je ogen, maar niet beter zien. Het geeft juist méér spanning, niet alleen in je ogen, maar ook in je schouders, nek, rug. Terwijl zien eigenlijk een passieve bezigheid is: het beeld komt naar je toe. Als je leert om hetgeen je ziet op je netvlies te laten vallen in plaats van ernaartoe te gaan met je blik, dan leer je kijken vanuit ontspanning. Je gaat beter zien en ervaart meer zachtheid en rust. Er zijn allerlei tips en oefeningen die je, zonder tijd te verliezen, kunt doen op het moment dat je je bewust wordt van je gespannen manier van kijken. Wil jij ze leren?
Hoe krijgen jouw ogen die niet meer zien zoals vroeger weer hun eigen zicht terug?
Download mijn gratis e-book 7 tips om goed te gaan zien en leer ik je de stappen die je direct kunt gaan zetten. Om op een natuurlijke wijze goed te gaan zien met je eigen ogen.
Marcel Stortelder
op 16 Aug 2016